“कोशी प्रदेशको पर्यटन सम्भाव्यता र चुनौतिहरु” विषयक सरोकारवालाहरुको संवाद कार्यक्रम विकल्प एन अल्टरनेटिभले होटल एशोसियसन कोशी प्रदेशको सहकार्यमा आयोजना गरेको छ । नीतिनिर्माता, बुद्धिजीवी, सामाजिक कार्यकर्ता, उद्यमी र नागरिक समाजका सदस्यहरू लगायत सम्बन्धित सरोकारवालाहरूको उपस्थितिमा कोशी प्रदेशको पर्यटन, वातावरण तथा वन मन्त्रालयको सभाहलमा २०२४ जनवरी २१ मा आयोजना भएको उक्त कार्यक्रमको उद्देश्य कोशी प्रदेशको पर्यटन उद्योगमा रहेका वर्तमान चुनौतीहरूबारे छलफल गरी “द चेलेन्जेज अफ द चेलेन्जेस” शीर्षकको अनुसन्धान पत्रमा थप अन्तर्दृष्टि सङ्कलन गर्नुका साथै कोशी प्रदेशको पर्यटन क्षेत्रप्रति नीतिगत दृष्टिकोणबारे बुझ्नु पनि रहेको विकल्पका निर्देशक वसन्त अधिकारीले जानकारी दिए।
होटल एसोसिएसन नेपालका कोशी प्रदेश अध्यक्ष राजन श्रेष्ठको अध्यक्षतामा कार्यक्रम भएको थियो । कोशी प्रदेशका पर्यटनमन्त्री गणेश उप्रेतीको प्रमुख अतिथिको रुपमाउपस्थिति रहेको थियो । त्यसैगरी प्रदेश सभा सदस्य पूरन्जन आचार्य, कोशी प्रदेश सभा पर्यटन समिति सदस्य सुनिता गच्छधर, विराटनगर महानगरपालिकाका मेयर नागेश कोइराला, साँगुरीगढी गाउँपालिकाका अध्यक्ष जितेन राई लगायतको विशेष उपस्थिति रहेको थियो । कार्यक्रममा विभिन्न पर्यटन तथा व्यवसायी संघका प्रतिनिधि, पर्यटन व्यवसायी तथा पर्यटन विज्ञहरुको समेत सहभागिता रहेको थियो र सबैले कोशी प्रदेशको पर्यटन उद्योगको वर्तमान अवस्थाका बारेमा आ-आफ्ना बहुमूल्य अन्तर्दृष्टि राखेका थिए ।
कार्यक्रमको सञ्चालक विकल्पका निर्देशक बसन्त अधिकारीले गरेका थिए । कार्यक्रमको सुरुवात नेपालको पर्यटन अवस्थाको बारेमा बिकल्पले बनाएको छोटो भिडियोको प्रस्तुतिबाट भएको थियो । यसपछि विकल्प एन्ड अल्टरनेटिभकी अनुसन्धानकर्ता सृष्टिका न्यौपानेले अध्ययनका मुख्य निष्कर्षका बारेमा प्रस्तुति दिएकी थिइन् । त्यसपछि छलफल र प्रतिक्रियाको लागि फ्लोर खोलिएको थियो।
नाट्टा (नेसनल एसोसिएसन अफ टुरिज्म एण्ड ट्राभल एजेन्सी) का अध्यक्ष पुण्य भट्टराईले पर्यटन विकासको उत्प्रेरकका रूपमा हवाई कनेक्टिभिटी र कृषि-संस्कृतिको उपयोगमा जोड दिए। उनले रेस्टुरेन्ट र बारहरूको सञ्चालन समय विस्तार गर्ने र शहरको रातको गतिशील ऊर्जाको उपयोग गर्ने महत्त्वलाई पनि जोड दिए। पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालयका सहायक सचिव श्री अखिलेशकुमार गुप्ताले कोशी प्रदेशका पर्यटकीय सम्भावित गन्तव्यहरूको सूक्ष्म अध्ययन गरी प्रत्येक गन्तव्यको समस्या विशेष रूपमा प्रस्तुत गर्न सुझाव दिए ।
पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालयको पर्यटन व्यवस्थापन विभागका तर्फबाट हेमराज अर्यालले मन्त्रालयको प्राथमिकता र पहलबारे प्रकाश पारे । उनले पशुपतिनगर, हलेशी र पाथीभरामा स्थापना गरिएको सूचना डेस्क र आगन्तुकहरुको समग्र अनुभव अभिवृद्धि गर्न होमस्टे तालिमको बारेमा जानकारी दिए । छलफलमा आफ्नो योगदानमा विराटनगर ट्राभल एण्ड टुर एसोसिएसनका प्रतिनिधि भागवत नेपालले पर्यटन विकासमा पूर्वाधारको प्रमुख भूमिकामा ध्यानाकर्षण गराए । उनले पर्यटन कार्यक्रम सञ्चालन गर्न प्रदेश सरकारलाई थप स्वायत्तता दिनुपर्नेमा जोड दिए ।
यसका साथै उद्योग चेम्बर मोरङका महासचिव चुडामणि भट्टराईले पूर्वाधार र लगानीमैत्री नीतिमा ध्यान केन्द्रित गरेका थिए। उनले पर्यटन विकासको प्रमुख इन्जिनका रूपमा निजी लगानीलाई प्रोत्साहन गर्न रणनीतिक दृष्टिकोण अपनाउन आग्रह गरे । नेपाल उद्योग परिसंघका तर्फबाट कोशी प्रदेश उपाध्यक्ष गिरिजा सारडाले सूचना केन्द्रको विकासको प्रस्ताव राखिन् । उनले कोशी प्रदेशको समृद्ध धार्मिक सम्पदाको संरक्षण र संरक्षण गर्दै कोशी प्रदेशका विविध पर्यटकीय गन्तव्यहरू प्रदर्शन गर्न व्यवस्थित दृष्टिकोणको परिकल्पना गर्नुपर्नेमा जोड दिइन्।
पर्यटन व्यवसायी रोशन थापाले पर्यटन क्षेत्रलाई व्यवसाय उन्मुख दृष्टिकोण प्रतिध्वनित गर्दै एक उद्योगको रूपमा बुझ्न अाग्रह गरे। उनले कोशी प्रदेशका विशिष्ट चुनौति र अवसरहरू पहिचान गर्न बेन्चमार्किङ र प्रतिस्पर्धात्मक विश्लेषण गर्नुपर्ने बताएका थिए।
कार्यक्रमको अन्त्यमा कोशी प्रदेशको पर्यटन क्षेत्रको प्रवर्द्धनका लागि नीति निर्माताहरुले आ–आफ्ना धारणा र योजना सार्वजनिक गरेका थिए । सागरुरगढी गाउँपालिका अध्यक्ष जितेन राईले आफ्नो नगरपालिकाले गुरुयोजना बनाउने योजना साझा गर्नुका साथै आर्थिक बृद्धिमा निजी लगानीको निर्णायक भूमिकामा पनि जोड दिए । त्यसैगरी विराटनगर महानगरका मेयर नागेश कोइरालाले प्रदेश र स्थानीय सरकारमा सञ्चार र समन्वयका चुनौती प्रमुख कमजोरी भएको बताएका थिए ।
प्रदेश सभा सदस्य पूरन्जन अर्यालले विश्वका विभिन्न देशले आफ्नो पर्यटन उद्योगलाई पुनरुत्थान गर्न अपनाएका कोभिड-१९ पछिका उपायहरूको विश्लेषणमा जोड दिए। उनले कोशी प्रदेशको पर्यटकीय परिदृश्यमा आधारभूत पर्यटकीय आकर्षणका रूपमा स्वास्थ्य सुविधा र धार्मिक पर्यटन प्रमुख तत्व भएको बताएका थिए । ग्रामीण पर्यटनमा ध्यान केन्द्रित गर्दै प्रदेश सभा सदस्य सुनिता गच्छधरले यस क्षेत्रका विविध समूहको अनुपम सांस्कृतिक र खानाको प्रवद्र्धनमा होमस्टेको भूमिकामा प्रकाश पारिन् । उनले कानुन र नीति निर्माणमा प्रदेश सरकारको स्वायत्तता नभएकोमा पनि चिन्ता व्यक्त गरिन् ।
छलफलको समापन गर्दै पर्यटन, वातावरण तथा वनमन्त्री गणेश उप्रेतीले कोशी प्रदेशको पर्यटन गुरुयोजनाको काम भइरहेको बताए । उनले प्रदेशमा हिमाली पर्यटनको सम्भावनामा वकालत गरिरहेको पनि बर्ताए । मन्त्री उप्रेतीले सूचना डेस्क र अध्यागमन सहजीकरणका लागि पर्याप्त बजेट विनियोजन गरी पर्यटकहरूलाई सहज र स्वागतदायी अनुभव प्रदान गर्ने आफ्नो प्रतिबद्धता रहेको प्रकट गरे। उनले लगानीमैत्री नीति तथा कार्यक्रममा निजी क्षेत्रसँग सहकार्य गर्न तयार रहेको पनि बताए । “म कागजले सुझाव दिएको निष्कर्ष र सिफारिसहरू स्वीकार गर्दछु र प्रस्ताव गरिएको मार्गदर्शन समावेश गर्न तयार छु”, उनले बताए।
कार्यक्रम सभापति राजन श्रेष्ठको समापन मन्तव्यका साथ कार्यक्रमको समापन भएको थियो ।